Չորեքշաբթի, 24 Սեպտեմբերի 2025 18:42

Արմինֆո.Երկաթուղային տրանսպորտը ավանդաբար կարևոր բաղկացուցիչ է Հայաստանի տրանսպորտային համակարգում, իսկ այն շահագործող ընկերությունը՝ «Հարավկովկասյան երկաթուղի» ՓԲԸ-ն (ՀԿԵ), հանդիսանում է հուսալի և առանցքային փոխադրող ինչպես երկրի ներսում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։

Ուղևորափոխադրումների ոլորտում՝ ծառայությունների որակի բարձրացմանը, նորարարական լուծումների ներդրմանը և զբոսաշրջային ուղղությունների զարգացմանը զուգահեռ, ընկերությունն անխուսափելիորեն բախվում է մի շարք մարտահրավերների՝ սկսած ավտոտրանսպորտի ոլորտի աճող մրցակցությունից մինչև ռիսկեր, որոնք պայմանավորված են զբոսաշրջային ծառայությունների շուկայի դինամիկայով։ Ինչպիսին է իրավիճակը ուղևորափոխադրումների ոլորտում, ինչ խնդիրների է բախվում ընկերությունը և ինչ ծրագրեր է իրականացնում, այս մասին ԱրմԻնֆոյի թղթակցի հետ զրույցում պատմեց ՀԿԵ ուղևորափոխադրումների տնօրինության ղեկավար Հրանտ Միքայելյանը։ 

 

– Պարոն Միքայելյան, ինձ հայտնի է, որ 2022 թվականին ՀԿԵ-ին հաջողվեց գրանցել ուղևորափոխադրումների ռեկորդային ցուցանիշներ։ Դուք 2023 թվականին ստանձնեցիք այս տնօրինության ղեկավարումը։ Ի՞նչ փոփոխություններ են տեղի ունեցել Ձեր ղեկավարության օրոք։ Եվ ինչպե՞ս է այսօր իրավիճակը ուղևորափոխադրումների ոլորտում։ 

 

– 2023 թվականին, երբ ես ստանձնեցի Ուղևորափոխադրումների տնօրինության ղեկավարի պաշտոնը, մենք տարվա կտրվածքով գրանցեցինք ընդհանուր հասույթի ռեկորդ, որը կազմեց 1.26 միլիարդ դրամ։ 2024 թվականին արդեն հաջողվեց հասնել ռեկորդային ցուցանիշի տեղական հաղորդակցությունում՝ փոխադրելով 520 հազար մարդ, մինչդեռ միջազգային հաղորդակցության ցուցանիշները որոշ չափով նվազեցին։ Ինչ վերաբերում է 2025 թվականին, կարող եմ ասել, որ ուղևորահոսքի ցուցանիշով ունենք անկում։ Բայց այստեղ պետք է նշել, որ սա ընդհանուր միտում է․ այսինքն՝ խոսքը վերաբերում է ոչ միայն երկաթուղային, այլև ավտոմոբիլային հաղորդակցությանը։ 

 

– Ի՞նչով եք Դուք սա պայմանավորում։ 

 

– Նախորդ տարվա համեմատ՝ ամառային շրջանում աճ է գրանցվել օտարերկրյա ուղևորների քանակի մեջ՝ Ռուսաստանի, Չինաստանի, եվրոպական երկրների քաղաքացիների և այլն։ Սակայն նվազել է ուղևորների թիվը՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների շրջանում։ Հավանաբար ՀՀ քաղաքացիները սկսել են նախընտրել հանգիստը ծովափնյա հեռավոր երկրներում, այլ ոչ թե վրացական հանգստավայրերում։ 

 

 

– Իսկ ո՞ր ներհանրապետական ուղղություններն էին այս սեզոնին ավելի պահանջված։ 

– Ցավոք, այս տարի ներհանրապետական ուղղությունների մեծ մասում գրանցվել է մոտ 10-15% անկում։ Բացառություն է կազմել Երևան–Շորժա ուղղությունը, որտեղ ուղևորահոսքը մեկուկես անգամ աճել է։ Նման աճ մենք դեռևս չէինք արձանագրել։ Նախկինում մշտապես պահանջված էր Երևան–Գյումրի հաղորդակցությունը։ Սա պայմանավորված է Երևանի և Գյումրիի միջև ավտոմոբիլային ենթակառուցվածքների բարելավմամբ՝ «Հյուսիս-Հարավ» ավտոմայրուղու կառուցման շրջանակում։ Այսինքն՝ տվյալ երթուղում երկաթուղային և ավտոմոբիլային հաղորդակցությունների միջև մրցակցությունն ավելի է ուժեղացել։ Ներկայում Երևանից Գյումրի կարելի է ավտոմեքենայով հասնել մեկուկես ժամում՝ նախկին երկու-երկուուկես ժամի փոխարեն։ Այս գործոններին կարելի է ավելացնել նաև տոմսերի արժեքը։ Երկաթուղային հաղորդակցությունում այն ձևավորվում է բոլոր ծախսերը հաշվի առնելով՝ և՛ հարկերը, և՛ ճանապարհի վերանորոգման ծախսերը և այլն, այսինքն՝ այն ամենը, ինչ մենք ծախսում ենք երկաթուղու պահպանման համար։ Իսկ ավտոմոբիլային փոխադրողները կարող են իրենց թույլ տալ նվազեցնել ուղևորափոխադրումների արժեքը, քանի որ ճանապարհի պահպանման համար որևէ վճար չեն կատարում։ 

 

– Այսինքն՝ որևէ կերպ հնարավոր չէ մրցակցել նրանց հետ, նույնիսկ երկաթուղային հաղորդակցությունում մատուցվող ծառայությունների որակի բարձրացման միջոցով՞։ 

 

– Երկաթուղային տրանսպորտը ընտրում է նա, ով սիրում է հարմարավետություն։ Մեր փոխադրումները հենց դրա վրա են կենտրոնացված։ 

 

– Այդ դեպքում խոսենք ուղևորատար վագոններում մատուցվող ծառայությունների որակի մասին։ Եկեք սկսենք միջազգային հաղորդակցությունից։ 

 

– Եկեք։ Այս ամառ չեխական Gepard Express տուրօպերատորի հետ համատեղ մենք գործարկեցինք առաջին զբոսաշրջային գնացքը՝ Հարավային Կովկասում։ 

 

– Ի դեպ, ես հենց այդ մասին էլ ուզում էի հարցնել։ Նախագիծը արդարացրե՞ց իրեն։ 

 

– Այո՛, արդարացրեց և մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց։ Երբ մարդիք տեղեկացան այս նախագծի մասին, նրանով սկսեցին հետաքրքրվել Հայաստանի Տուրիզմի կոմիտեում, մենք ստացանք բազմաթիվ նամակներ տարբեր երկրներից, նույնիսկ Հարավային Աֆրիկայից։ Gepard Express-ի հետ համագործակցությունը մենք անպայման շարունակելու ենք․ արդեն հաջորդ տարի զբոսաշրջային գնացքից կօգտվի մի խումբ Գերմանիայից։ Իսկ այս տարի մենք տեղափոխեցինք 270 զբոսաշրջիկի՝ հիմնականում Չեխիայից և Սլովակիայից։ 

 

– Իսկ Տուրիզմի կոմիտեից արդեն ստացե՞լ եք համագործակցության առաջարկներ։ 

 

– Մենք նրանց ներկայացրել ենք նախագիծը, պատմել արդյունքների մասին։ Եթե նրանք ցանկանան նմանատիպ բան գործարկել, ապա պետք է հավաքագրեն զբոսաշրջիկների։ Մեր գործառույթը միայն այն է, որ փոխադրում ենք «Ա» կետից «Բ» կետ՝ մատուցելով մեր ծառայությունների ամբողջ փաթեթը։ Այսինքն՝ մենք բաց ենք երկխոսության համար և հույս ունենք, որ Տուրիզմի կոմիտեի հետաքրքրությունը նախագծի հանդեպ կվերածվի կոնկրետ առաջարկների։ 

 

– Վերադառնանք միջազգային հաղորդակցության ծառայություններին։ Ի՞նչ փոփոխություններ իրականացրիք, երբ ստանձնեցիք ուղևորափոխադրումների տնօրինության ղեկավարումը։ 

 

– Այս տարի մեզ հաջողվեց կատարելագործել և ընդլայնել մատուցվող ծառայությունների փաթեթը ՍՎ-վագոններում և բարձր հարմարավետության կուպեներում։ Իսկ ապրիլի 1-ից ավելացրինք նաև սննդի ծառայությունները։ 

 

– Սովորական կուպեների ուղևորները չեն կարող օգտվե՞լ այս ծառայությունից։ 

 

– Ցավոք, առայժմ ծրագիրը հասանելի չէ բոլոր տեսակի վագոնների ուղևորների համար։ Կտեսնենք, թե ինչպես կանցնի այս տարին։ Բայց այս պահի դրությամբ բոլոր արձագանքները գերազանց են, և մեր ծրագիրն արդեն գերակատարել ենք։ Ես նախատեսում եմ հաջորդ տարի հանդես գալ առաջարկությամբ՝ ընդլայնելու սննդի կազմակերպման ծառայությունները, որպեսզի դրանից կարողանա օգտվել ցանկացած ուղևոր՝ անկախ վագոնի տեսակից։ 

 

– Իսկ ներհանրապետական փոխադրումները՞։ Ինչպե՞ս է այնտեղ իրավիճակը սպասարկման որակի առումով, ի՞նչ է նախատեսվում։ 

 

– Սպասարկման մակարդակը չի նվազում, բայց, ցավոք, առայժմ նաև չի բարձրանում։ Ինչպիսին էր 2023-ին, 2024-ին, նույնն էլ ունենք 2025-ին։ Զգալի բարելավումներ դեռ չեն արձանագրվել։ Սակայն այս պահին աշխատում ենք տեղական տուրիստական ընկերությունների հետ՝ Երևանի և Գյումրիի միջև էքսկուրսիոն տուր գործարկելու ուղղությամբ՝ կանգառներով, օրինակ՝ Արմավիրում, Անիում և այլն։ Մեզ արդեն երկու ընկերություն առաջարկ է ներկայացրել։ Մեկի հետ իրականացնում ենք նախապատրաստական աշխատանքներ։ 

 

Բացի այդ, վերջին տարիներին աճում է չարտերային երթուղիների պահանջարկը։ Կազմակերպվում են կորպորատիվ ուղևորություններ և միջոցառումներ։ Օրինակ՝ եթե որևէ կազմակերպություն մեր հետ պայմանագիր է կնքում և պատվիրում է գնացք որոշակի երթուղու համար։ Այդ գնացքի ուղևորները լինում են բացառապես տվյալ կազմակերպության աշխատակիցները։ Նրանք մեր գնացքով մեկնում են Գյումրի, անցկացնում իրենց միջոցառումը և վերադառնում կրկին գնացքով։ Մենք արդեն աշխատել ենք նման ձևաչափով՝ ինչպես պետական հաստատությունների, այնպես էլ մի շարք խոշոր մասնավոր ձեռնարկությունների հետ։ Եվ այս ուղղությունն էլ ենք զարգացնելու՝ հաշվի առնելով, որ նման երթուղիների թիվը ակտիվորեն աճում է։ 

 

– Տարիներ առաջ ՀԿԵ-ում ուսումնասիրվում էր հարցը՝ վերականգնելու շարժակազմի ներսում մաքսային և սահմանային վերահսկողություն իրականացնելու փորձը։ Ի՞նչ փուլում է այս առաջարկը։ Ինչպե՞ս է այսօր կազմակերպվում վերահսկողությունը միջպետական հաղորդակցությունում։ 

 

– Այն, ինչ անում է պետությունը՝ և՛ Հայաստանը, և՛ Վրաստանը, մենք այնտեղ միջամտել չենք կարող։ Մենք այս հարցը բարձրացրել ենք հայ-վրացական միջկառավարական հանձնաժողովի նիստում։ Բայց առայժմ որևէ առաջընթաց չկա։ Որոշում ընդունվեց, որ կողմերը այս հարցերը քննարկեն իրենց պետությունների ներսում և ուսումնասիրեն, թե ինչ է հնարավոր անել։ 

 

Հայ սահմանապահների հետ՝ մեր փոխհասկացողությունը շատ բարձր մակարդակի վրա է։ Եթե նրանք իրենց աշխատանքն ավարտում են գրաֆիկից շուտ, ապա մենք էլ գնացքը Վրաստան ուղարկում ենք ավելի վաղ։ Իսկ վրացի գործընկերների հետ իրավիճակն այլ է։ Նրանք ասում են, որ առաջնորդվում են իրենց օրենքներով։ 

 

– Եկեք անցնենք նաև ուղևորափոխադրման ենթակառուցվածքի թեմային։ Ինչպիսի՞ աշխատանքներ են կատարվել դրա արդիականացման ուղղությամբ այս տարում և ի՞նչ է նախատեսվում հետագայում։ 

 

– Մենք 2024 թվականից սկսեցինք մեր ուղևորային պլատֆորմների վերանորոգման աշխատանքները։ Այս միջոցառումները շարունակվելու են մինչև 2038 թվականը։ Այսինքն՝ տարեկան նախատեսվում է վերանորոգել 4-5 պլատֆորմ՝ դրանք համապատասխանեցնել ստանդարտներին։ 

 

Այս տարի մենք սկսեցինք Երևանի ուղևորային պլատֆորմի վերանորոգումը, և հաջորդ տարի այս աշխատանքները կավարտվեն։ Միևնույն ժամանակ՝ ամբողջությամբ հիմնանորոգվել է Երևանի կայարանի սանհանգույցը, այդ թվում արդեն առկա է առանձին սենյակ շարժունակության սահմանափակում ունեցող մարդկանց համար։ Բացի այդ, Արմավիրի մարզի Արտաշար կայարանում կառուցվել է նոր պլատֆորմ։ 

 

Հաջորդ տարի, ինչպես արդեն նշեցի, մեր ծրագրով նախատեսվում է վերանորոգել 4 ուղևորային պլատֆորմ և Գյումրիի երկաթուղային կայարանի շենքի ծածկը։