Վերջին 9 տարիներին էներգետիկ փոխակերպման մասով Հայաստանի վարկանիշը որևէ փոփոխության չի ենթարկվել. "Լույս" հիմնադրամ

Արմինֆո.   Վերջին 9 տարիների ընթացքում Հայաստանի վարկանիշը էներգետիկ փոխակերպման մասով որևէ փոփոխության չի ենթարկվել։ Այդ մասին ասվում է "Լույս" հիմնադրամի հետազոտության մեջ, որը վերլուծել է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի հրապարակած "Աջակցություն արդյունավետ էներգետիկ փոխակերպմանը-2025" զեկույցը։

Հետազոտության համաձայն,  2025 թվականին Հայաստանը 118 երկրների շարքում զբաղեցրել է 65-րդ տեղը էներգետիկ փոխակերպման ինդեքսի (ԵՎԻ) գլոբալ վարկանիշում՝ 54,3 ցուցանիշով: 2025 թվականին Հայաստանի վարկանիշային վիճակը նույնն է, ինչ 2016 թվականին։ Այսինքն, 2025 թվականի զեկույցում արձանագրված դիրքի համաձայն, Հայաստանը ոչ մի առաջընթաց չի գրանցել 9 տարվա վաղեմության համեմատ։

2015 թվականի համեմատ Հայաստանի EVI-ն փոքր-ինչ աճել է (ինչպես երկրների ճնշող մեծամասնությունում), սակայն արձանագրվել է վարկանիշի նվազում 5 հորիզոնականով։ Պատճառն այն է, որ Հայաստանի առաջընթացն ավելի դանդաղ է եղել, քան երկրների մեծ մասում։ 2015-2025 թվականներին կրթության և զարգացման ինդեքսի համաշխարհային միջին աճը կազմել է 3,7 կետ, ինչը մոտ 1,5 անգամ գերազանցում է Հայաստանի կրթության և զարգացման ինդեքսի աճը (2,5 կետ): 2023-2025 թվականներին EVI-ի "Փոխակերպման պատրաստվածություն" ենթաինդեքսի "Կրթություն և մարդկային կապիտալ" ցուցանիշը 2023 թվականի համեմատ նվազել է 5,2 կետով, քանի որ այս ինդեքսի "Տաղանդների մրցունակության համաշխարհային ինդեքս" ցուցանիշը կտրուկ նվազել է: Բայց հենց այս ինդեքսն է գնահատում տաղանդներ ներգրավելու, զարգացնելու և պահպանելու (մարդկային կապիտալ) երկրի ունակությունը: Ինդեքսի կտրուկ անկումն արժեզրկում է գործող կառավարության բարձրագոչ հայտարարությունները մարդկային կապիտալի ավելացման, ուղեղների արտահոսքի կանխարգելման և որակյալ մասնագետների համար բարենպաստ պայմանների ստեղծման մասին:

Հայաստանի կրթության և զարգացման ինդեքսը շարունակում է զգալիորեն ցածր մնալ համաշխարհային միջինից։ Ի դեպ, ինչպես "Համակարգի արդյունավետություն", այնպես էլ "Փոխակերպման պատրաստակամություն" ենթաինդեքսները համաշխարհային միջին մակարդակից ցածր են: 2025 թվականի Եվրոպայի նախկին սոցիալիստական երկրներ և նախկին խորհրդային հանրապետություններ ընդգրկող խմբի (ընդհանուր 24 երկիր) վարկանշային աղյուսակում Հայաստանը զբաղեցնում է 16-րդ տեղը: Տարածաշրջանի 4 հարևան երկրների շրջանում տնտեսական աճի ցուցանիշով Հայաստանն առաջ է միայն Իրանից։ Վրաստանից, Ադրբեջանից և Թուրքիայից Հայաստանը հետ է մնում, համապատասխանաբար, 24, 23 և 15 հորիզոնականով:

Տնտեսական աճի ինդեքսով Հայաստանը գերազանցում է զեկույցում ընդգրկված ԵԱՏՄ անդամ 2 պետություններին՝ Ղազախստանին և Ղրղզստանին (Ռուսաստանի Դաշնությունն ու Բելառուսը զեկույցում ներկայացված չեն):