Ֆինանսների նախարար.  Հայաստանը բնութագրվում է որպես կայուն զարգացող երկիր՝ բարձր տնտեսական աճով և գնաճի ցածր մակարդակով

Արմինֆո.Հայաստանի ֆինանսական իշխանությունները 2024 թվականին կարողացել են պահպանել և, նույնիսկ, կրճատել ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետական պարտքի ցուցանիշը, ամրապնդել ֆիսկալ կայունությունը և ապահովել եկամուտների կայուն մակարդակ։ Ընդ որում, արձանագրվել է ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի հարաբերակցության կրճատում։ Այդ մասին հունիսի 13-ին ԱԺ ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը՝ ներկայացնելով 2024 թվականի պետական բյուջեի կատարողականի հաշվետվությունը։

Նախարարի խոսքով՝ 2024 թվականին ՀՆԱ-ի իրական աճը կազմել է 5,9 տոկոս (պետական բյուջեով ամրագրված 7 տոկոսի դեպքում) ։ Հայաստանի պետական գանձարանի եկամուտները 2024 թվականին կազմել են 2 տրլն. 579 մլրդ 200 մլն դրամ (պետական բյուջեով ամրագրված 2 տրլն 723 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ - ի 25,9% - ի դեպքում-խմբ.):

Միաժամանակ, 2024 թվականի արդյունքներով Հայաստանի պետական գանձարանում պակասել է մոտ 223 մլրդ դրամ ։ Հարկային եկամուտների և պետական տուրքի գծով կատարողականը կազմել է 92.7%: Սակայն դա չի խանգարել իշխանություններին կատարել ստանձնած պարտավորությունները, հավելել է Հովհաննիսյանը։

2024 թվին ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի հարաբերակցության կրճատումը 2023 թվի 24,1 տոկոսից մինչեւ 23,6 տոկոս, ինչպես նշել է նախարարը, պայմանավորված է Հայաստանի տնտեսության կառուցվածքային փոփոխություններով, հարկային ներուժ չունեցող ոլորտների աճով եւ ավտոմեքենաների ներմուծման ծավալների կրճատմամբ։

Այլ եկամուտները նախորդ տարի աճել են 37,9 մլրդ դրամով, ինչը, հիմնականում, պայմանավորված է եղել այն հանգամանքով, որ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը (ԶՊՄԿ) Հայաստանի պետական բյուջե է փոխանցել զգալի շահութաբաժիններ (33 մլրդ 259 մլն դրամ):

Հաշվետու տարում պակասուրդը նախատեսվածից ցածր է եղել 3,7 տոկոսով (376 մլրդ դրամ)՝ 4,6 տոկոսի (456 մլրդ դրամ) փոխարեն։ Միջին գնաճը կազմել է 0.3%:

<Եկամուտների գծով կատարողականը կազմել է 95.8%, իսկ ծախսերի գծով' 93.9%: Այսպես, ընթացիկ ծախսերի գծով կատարողականը կազմել է 96,3%, կապիտալ ծաախսերի գծով՝ 84,7%։ Վերջինը զիջում է 2023 թվականի ցուցանիշին, ինչը պայմանավորված է մի շարք գործոններով", - պարզաբանել է Հովհաննիսյանը ՝ չմանրամասնելով:  

2024 թվականին Հայաստանի արտահանման ծավալը հասել է 13,092 մլրդ դոլարի։ Դա 53,1 տոկոսով ավելի է, քան 2023 թվականին։ Մասնավորապես, հայկական ծագում ունեցող ապրանքների արտահանումն աճել է 18.6% - ով, իսկ առանց հաշվի առնելու թանկարժեք մետաղները (ներմուծված, կոպիտ մշակում անցած և վերաարտահանված)՝ 2,6% - ով:

2024 թվականին Հայաստան է այցելել 2,208,179 օտարերկրյա զբոսաշրջիկ կամ 4,7%-ով պակաս, քան՝ 2023 թվականին։ Ցուցանիշի նվազումը, հիմնականում, պայմանավորված է Ռուսաստանից զբոսաշրջիկների թվի անկմամբ։

Գործազրկությունը Հայաստանում 2024 թվականին աճել է մինչեւ 13,9 տոկոս՝ մեկ տարի առաջվա 12,4 տոկոսից, խոստովանել է նա։ Սակայն, աճել է անվանական աշխատավարձը և գրանցված աշխատատեղերի թիվը։ Պետական հատվածում միջին աշխատավարձը կազմել է 224 հազար դրամ, իսկ մասնավոր հատվածում՝ 111 հազար դրամ։ Իրական աշխատավարձն աճել է 6.1% - ով:

Հայաստանի պետական պարտքը 2024 թվականին՝ 2023 թվականի վերջի համեմատ աճել է 6,2 տոկոսով՝ հասնելով 5 տրլն 092.7 մլրդ դրամի։ Դոլարային արտահայտությամբ ցուցանիշն աճել է 8,4% - ով՝ մինչեւ 12 մլրդ 842.2 մլն դոլար։ Ընդ որում, ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետական պարտքը, գործնականում, չի փոխվել և կազմել է 48,3% ։ Սակայն սպասարկումը տեւական ժամանակ ավելի թանկ է նստում (ՀՆԱ-ի 3,1%) ։

"Եթե կարճ՝ Հայաստանը բնութագրվում է որպես կայուն զարգացող երկիր' բարձր տնտեսական աճով եւ գնաճի ցածր մակարդակով", - նշել է ֆինանսական գերատեսչության ղեկավարը: